Program Ramowy Unii Europejskiej Horyzont Europa jest największym w historii Unii programem w zakresie badań naukowych i innowacji. W ciągu 7 lat (2021–2027) na nowatorskie badania i innowacyjne rozwiązania przeznaczone zostanie łącznie 95,5 mld euro.
Program Horyzont Europa będzie promować doskonałość i zapewniać cenne wsparcie najlepszym naukowcom i innowatorom, stymulując tym samym przemiany systemowe konieczne do zapewnienia, by Europa była ekologiczna, zdrowa i odporna. Będzie stymulować doskonałość naukową za pośrednictwem Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC), tak by umożliwić wybitnym naukowcom poszerzanie granic nauki i wiedzy, co pomoże sprostać wyzwaniom gospodarczym i społecznym, przed którymi stoi Europa. Stypendia i wymiany w ramach Działań Marii Skłodowskiej-Curie (MSCA) pomogą najbardziej utalentowanym młodym naukowcom poszerzać wiedzę i umiejętności, a Europa skorzysta z doradztwa naukowego, wsparcia technicznego i specjalnych badań prowadzonych przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC), służbę naukową Komisji Europejskiej.
Klastry, czyli wyzwania globalne
Horyzont Europa będzie również wspierać badania oparte na współpracy w zakresie wyzwań społecznych, przed którymi stoi Europa, oraz wzmacniać potencjał technologiczny i przemysłowy poprzez tematyczne grupy polityk (klastry) dotyczące pełnego spektrum globalnych wyzwań. Na przykład za sprawą klastrów „Klimat, energetyka i mobilność” oraz „Technologie cyfrowe, przemysł i przestrzeń kosmiczna” zwiększona zostanie skala badań i innowacji w dziedzinach związanych z klimatem, a przedsiębiorstwa europejskie otrzymają dostęp do potrzebnych im technologii i danych. W tym drugim przypadku nacisk zostanie położony na badania kwantowe, co poprawi pozycję Europy jako lidera w dziedzinie nauki i zwiększy doskonałość w dziedzinie technologii kwantowych.
Rozwój potencjału badawczego
Ponieważ wiedza nie ma granic terytorialnych, program Horyzont Europa będzie również zachęcał do większego uczestnictwa, zmniejszał lukę w zakresie badań naukowych i innowacji oraz wzmacniał europejską przestrzeń badawczą (European Research Area – ERA). Za pomocą szerokiego wachlarza środków będzie wspierał kraje osiągające gorsze wyniki w zakresie badań naukowych i innowacji, a także stymulował tworzenie centrów doskonałości, poprawę ich możliwości i nawiązywanie powiązań opartych na współpracy. Na cel ten zostanie przeznaczone 3,3 proc. budżetu programu, co stanowi znaczny wzrost w porównaniu z programem Horyzont 2020.
Współpraca i synergia
Jednym z ważnych założeń programu Horyzont Europa jest ścisła współpraca z innymi programami i politykami UE, takimi jak InvestEU, Erasmus+, polityka spójności UE, Cyfrowa Europa (Digital Europe), europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, instrument Łącząc Europę (Connecting Europe Facility – CEF) oraz Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Ma to na celu wspieranie szybszego upowszechniania informacji na szczeblu krajowym i regionalnym oraz wykorzystanie wyników badań naukowych i innowacji, a także poprawę skuteczności samego programu.
Po raz pierwszy w historii programu ramowego regiony mogą dobrowolnie przekierować część swoich funduszy regionalnych do programu Horyzont Europa w celu wykorzystania ich na potrzeby działań w zakresie badań naukowych i innowacji na ich terenie. By jeszcze bardziej ułatwić udzielanie wsparcia, Komisja zaproponowała również wyłączenie prowadzonych przez MŚP projektów, które otrzymają „pieczęć doskonałości” (Seal of Excellence) w ramach programu Horyzont Europa, z obowiązku uprzedniego zgłoszenia w kontekście otrzymywania pomocy państwa. Jest to możliwe dzięki gwarancjom zawartym w programach UE zarządzanych centralnie przez Komisję.
Komisja proponuje Pakt na rzecz Badań i Innowacji
Otwarty symbolicznie 2 lutego 2021 r. program Horyzont Europa będzie promować doskonałość naukową i zapewniać wsparcie najlepszym naukowcom i innowatorom, tak by umożliwić im poszerzanie granic nauki, wiedzy i umiejętności, co pomoże sprostać wyzwaniom gospodarczym i społecznym, przed którymi stoi Europa.
Ważny przekrojowy komponent programu będzie wspierać poszerzanie uczestnictwa i wzmacnianie Europejskiej Przestrzeni Badawczej. – Chciałbym podkreślić potrzebę spojrzenia na Horyzont Europa w szerszych ramach politycznych Nowej Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA), w której proponujemy Pakt na rzecz Badań i Innowacji w Europie – powiedziała komisarz Gabriel.
Pakt zostanie zdefiniowany jako dobrowolna inicjatywa i powinien doprowadzić do wzmocnienia współpracy i wyrównania inwestycji regionalnych, krajowych i europejskich. Będzie opierał się na kluczowych zasadach i wartościach, zwiększając przejrzystość i kierując działaniami europejskimi, wspierając cztery cele polityczne:
- Nadanie priorytetu inwestycjom i reformom w dziedzinie badań i innowacji oraz skupienie się na cyfrowej i zielonej transformacji oraz ożywieniu.
- Poprawa dostępu do doskonałości naukowej, dążenie do większej doskonałości w całej UE oraz silniejsze systemy badań i innowacji, w których najlepsze praktyki są szybciej rozpowszechniane w całej Europie;
- Przełożenie wyników badań naukowych i innowacji na gospodarkę w celu zwiększenia odporności i konkurencyjności naszych gospodarek i społeczeństw.
- Pogłębienie Europejskiej Przestrzeni Badawczej w celu dalszego postępu w swobodnym przepływie wiedzy, w szczególności poprzez przejście od podejścia opartego na koordynacji do głębszej integracji polityk krajowych.
Komisarz Gabriel zaproponowała współpracę za pośrednictwem forum ERA ds. transformacji jako punktu wyjściowego do dyskusji strategicznych w celu określenia kluczowych priorytetów wspólnych działań.
więcej